ફોન ટેપિંગના કેસમાં દોષિતને ત્રણ વર્ષની જેલ થઈ શકે છે અને ૨ કરોડ રૂપિયાનો દંડ થઈ શકે છે અથવા બંનેનો અમલ કરી શકાય છે.
નવી દિલ્હી,તા.૩૦
ફોન ટેપીંગનો મામલો હાલ ચર્ચામાં છે. આ કેસમાં રાજસ્થાનના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોતના ઓએસડી રહી ચૂકેલા લોકેશ શર્માની પૂછપરછ કરવામાં આવશે. ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં ક્રાઈમ બ્રાન્ચની પૂછપરછ બાદ પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન લોકેશ શર્માએ અશોક ગેહલોત પર ફોન ટેપિંગનો આરોપ લગાવ્યો હતો. જાે તે ફરી એકવાર પોતાના વિચારોનું પુનરાવર્તન કરશે તો પૂર્વ મુખ્યમંત્રી ગેહલોતની પૂછપરછ થઈ શકે છે. રાજકારણમાં ફોન ટેપિંગનો આ પહેલો કિસ્સો નથી જે ચર્ચામાં આવ્યો હોય. આ પહેલા પણ ઘણા કિસ્સા પ્રકાશમાં આવ્યા છે.
આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ છે કે, ફોન ટેપિંગના ગુનેગાર માટે કાયદા દ્વારા સજાની શું જાેગવાઈ છે, એવા કયા સંકેતો છે જે દર્શાવે છે કે, ફોન ટેપ થઈ રહ્યો છે..? જાે આપણે સાદી ભાષામાં સમજીએ તો બે વ્યક્તિઓ વચ્ચેની વાતચીત તેમની જાણ વગર સાંભળવી કે, વાતચીત રેકોર્ડ કરવી એ ફોન ટેપીંગ કહેવાય છે. આને વાયર ટેપીંગ અથવા લાઇન બગીંગ પણ કહેવાય છે. ફોન હેક કરવાની આ રીત છે. તેના દ્વારા તે દરમિયાન કોઈના કોલ અને વાતચીતને ટ્રેક કરવામાં આવે છે.
આવા ઘણા કિસ્સાઓ પણ પ્રકાશમાં આવ્યા છે જ્યારે કેમેરા અને માઈક્રોફોન પણ કંટ્રોલ કરવામાં આવ્યા છે. દેશમાં આવા મામલા ઈન્ડિયન ટેલિગ્રાફ એક્ટ ૧૯૯૫ હેઠળ આવતા રહ્યા છે, પરંતુ વર્ષ ૨૦૨૩માં કેન્દ્રની મોદી સરકાર ટેલિકોમ્યુનિકેશન બિલ લાવી અને તે પસાર થઈ ગયું છે. હવે નવો કાયદો કહે છે કે, ફોન ટેપિંગના કેસમાં દોષિતને ત્રણ વર્ષની જેલ થઈ શકે છે અને ૨ કરોડ રૂપિયાનો દંડ થઈ શકે છે અથવા બંનેનો અમલ કરી શકાય છે.
તમારો ફોન ટેપ નથી થઈ રહ્યો, આને થોડી બાબતો ધ્યાનમાં રાખીને સમજી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે જાે કોઈની સાથે વાતચીત દરમિયાન વિચિત્ર અવાજ આવી રહ્યો હોય અને તે અવાજ સામેની વ્યક્તિ તરફથી ન આવી રહ્યો હોય, તો તે ફોન ટેપિંગનો સંકેત હોઈ શકે છે. આ સિવાય વિચિત્ર પ્રકારનો અવરોધ પણ આનો સંકેત છે. આ સિવાય ડેટાનો ઝડપી વપરાશ અને બેટરી ઝડપથી ખતમ થવી એ ફોન હેકિંગની નિશાની છે. આવા કિસ્સા પ્રકાશમાં આવે ત્યારે સાવધાન થવું જાેઈએ. જાે જરૂરી હોય તો તમે નિષ્ણાતની મદદ લઈ શકો છો.
ભારતમાં ફોન ટેપિંગ ગુનો છે. જાે કે, સરકારને આને મંજૂરી આપવાનો અધિકાર છે. આવું ત્યારે જ થઈ શકે જ્યારે જાહેર સુરક્ષા કે, દેશની સાર્વભૌમત્વ જાેખમમાં હોય. આ દેશને સુરક્ષિત રાખવા માટે કરી શકાય છે.
(જી.એન.એસ)
