માતા સતીને ખ્યાલ ન હતો કે શિવના મનમાં રામ દર્શન માટે કેટલી ઉત્કંઠા હતી, તો પછી રામ અને શિવના અપાર પ્રેમ વિશે બીજું કોઈ કેવી રીતે જાણી શકે. ભોલેનાથ જોવા ન મળવાને કારણે ખૂબ જ બેચેન હતા, પરંતુ દંડક વનમાં ભટકતા રઘુનાથજી એક અલગ જ લીલા રમી રહ્યા હતા. રાક્ષસ રાજા રાવણ પણ તેના પ્રભાવથી સાવ અજાણ હતો. ચાલો જોઈએ કે ભગવાનની લીલા કઈ દિશામાં જાય છે.
સંકર ઔર અતિ ચોભુ સતી ના જાનહિં મરમુ સુતી.
તુલસી દરસન લોભુ મન દારુ લોચન લોભી।
ભગવાનના દર્શન ન થવાને કારણે શિવના મનમાં ઘણું અભિમાન છે. તુલસીદાસજી કહે છે કે એક તરફ શિવના મનમાં ભય છે, જો તે ભગવાન પાસે જશે તો તેનું રહસ્ય ખુલશે. બીજી બાજુ એવી આંખો છે કે તેઓ દ્રષ્ટિનો લોભ છોડવા સક્ષમ નથી. માતા સતી ભોલેનાથની આ મનોદશાથી સાવ અજાણ છે.
રાવણ મરી ગયો અને પૂછપરછ કરી.
ભગવાન બિધિ બચનુ કીન્હ છ સાચા..
જો હું ન જાઉં, તો મને માફ કરશો.
અર્થહીન ન બનો, તે ન કરો.
રાવણે સર્જક બ્રહ્માજી પાસે વરદાન માંગ્યું છે કે તેનું મૃત્યુ માણસના હાથે થવું જોઈએ. રઘુરાય બ્રહ્માજીની વાત સાચી કરવા માંગે છે. જો હું આ સમયે તેમના દર્શને ન જાઉં તો મને પાછળથી ઘણો પસ્તાવો થશે. ભોલેનાથ વિચારોના આ ગડબડમાં ફસાઈ જાય છે, પણ ક્યાંયથી કશું થતું દેખાતું નથી.
એહિ બિધિ ભયે થિંકબસ ઐસા।
આ વખતે ટેન્સીસ જાઓ.
લિન્હ નીચ મારીચહિ સંગા।
ભૈયુ ત્વરિત સોઇ કપટ કુરંગા।
આમ ભગવાન મહેશ્વર વિચારના નિયંત્રણમાં આવી ગયા. તે જ સમયે, નીચ રાવણ મારીચાને તેની સાથે લઈ ગયો, જે તરત જ કપટી હરણ બની ગયો.
કરિ કપટ મૂર્ખ લીલા બદેહી।
પ્રભુ પ્રભુને એ ગમ્યું નહિ.
હરણ ભાઈઓ સાથે હરિ આવ્યો.
આશ્રમ જુઓ;
મૂર્ખ રાવણે કપટથી વૈદેહી માતા સીતાનું અપહરણ કર્યું. તેમને ભગવાન રામની વાસ્તવિકતા વિશે કંઈ જ ખબર ન હતી. કપટી હરણને માર્યા પછી, જ્યારે ભગવાન રામ ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે પાછા ફર્યા, ત્યારે જાનકી વિનાનો આશ્રમ જોઈને તેમની આંખો પાણીથી ભરાઈ ગઈ.
બિરહ બિકલ નર એવ રઘુરાઈ।
શોધ બિપિન ફિરત દોઉ ભાઈ।
જ્યારે જોગ માટે ન જાવ.
પ્રગટ પીડા તરફ જોયું.
મનુષ્યની જેમ ભગવાન રામ ભાઈ લક્ષ્મણની સાથે જાનકીજીની શોધમાં અહીં-તહીં જંગલમાં ભટકવા લાગ્યા. જેમનામાં ક્યારેય કોઈ સંયોગ નથી કે વિયોગ નથી, તે ભગવાન રામમાં વિયોગનું દુ:ખ પ્રત્યક્ષ દેખાઈ રહ્યું છે.
અતિ વિચિત્ર રઘુપતિ ચરિત જનાહ પરમ સુજાન।
જે મતિમંદ બિમોહ માત્ર દિલથી ધરહિં કછુ આન..
રઘુનાથજીનું પાત્ર ખૂબ જ વિચિત્ર છે. ફક્ત પરમ ભક્ત જ આ જાણી શકે છે. જેઓ ધીમી બુદ્ધિવાળા છે અને ખાસ કરીને માયાના વશમાં છે, તેઓ ભગવાનની આ લીલા જોઈને તેમના હૃદયમાં કંઈક બીજું સમજે છે.
