(પૂર્વાંગ દેવેન્દ્ર ત્રિવેદી)
વર્તમાન યુવા પેઢી આજકાલ ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ જેવા સોશિયલ મીડિયા પર વધુ સમય વિતાવે છે. જ્યારે આ થોડા ફાયદા આપે છે, ત્યાં કેટલાક ગેરફાયદા પણ છે જે ધ્યાનમાં લેવા યોગ્ય છે. સોશિયલ મીડિયાના કારણે વિશ્વ એક નાનું સ્થાન બની ગયું છે. મંતવ્યો સોશિયલ મીડિયા સાથે અનફિલ્ટર છે. સોશિયલ મીડિયાએ કનેક્ટિવિટી ઓછી કરી છે પરંતુ કોમ્યુનિકેશન ગેપમાં વધારો કર્યો છે.
તાજેતરનો અભ્યાસ સૂચવે છે કે ઇન્ટરનેટ અને સોશિયલ મીડિયા પર વિતાવેલો સમય વાસ્તવિક કનેક્શન્સ પર ઓછો સમય પસાર કરે છે. જાેકે ઘણા માને છે કે સોશિયલ મીડિયા દ્વારા તેઓ તેમના જૂના મિત્રો અને સહકર્મીઓ સાથે ફરી જાેડાઈ ગયા છે.
આજકાલ સોશિયલ પ્લેટફોર્મ દરેક માટે જરૂરી બની ગયું છે. લોકો પોતાની ઈચ્છાઓ પૂરી કરવા માટે અલગ-અલગ ક્ષેત્રોમાં તેનો ઉપયોગ કરે છે. બ્રોડકાસ્ટિંગ નેટવર્ક ઘણા ક્ષેત્રોમાં મદદરૂપ છે, પરંતુ તેના ખાતામાં કેટલીક ખામીઓ પણ છે. ઈન્ટરનેટ કોમ્યુનિકેશન્સે ઘરમાં બેસીને ઘણી બધી વસ્તુઓનું અન્વેષણ કરવાનું સરળ બનાવ્યું તેમજ ગુનાના દરમાં વધારો કર્યો.
આધુનિક ટેકનોલોજીના આગમન સાથે સોશિયલ મીડિયા અને નેટવર્કિંગનો વ્યાપક ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. આ જ્ઞાન અને સરળ જીવનશૈલીના રૂપમાં ઉપયોગી છે પરંતુ તેમાં થોડી ખામીઓ પણ છે. જે લોકો શીખવાનું વલણ ધરાવે છે તેમના માટે સોશિયલ નેટવર્કિંગના ઘણા ફાયદા છે. તેણે સંદેશાવ્યવહારને ખૂબ સરળ અને વિશ્વવ્યાપી બનાવ્યો, જે લાંબા અંતરના વ્યક્તિગત અને વ્યાવસાયિક સંબંધોને જાળવવામાં ખૂબ મદદરૂપ છે. મીડિયા, તમામ સમાચાર શોધે છે અને સામાન્ય લોકોને પ્રદાન કરે છે, જે સાવર્ત્રિક ઍક્સેસ વિના શક્ય ન હતું. સોશિયલ મીડિયાનું એક વધુ સારું પરિણામ એ છે કે તે બધાને તેમના કામ દ્વારા તેમની ક્ષમતા બતાવવા અને પૈસા કમાવવાની તક આપે છે. કોઈપણ વ્યક્તિ ઈન્ટરનેટ દ્વારા તેમની પ્રતિભા બતાવી શકે છે અને અપડેટ્સ મેળવી શકે છે. સોશિયલ મીડિયાની બીજી નિર્ણાયક અસર જાગૃતિ વધારે છે. ઇન્ટરનેટની ઉપલબ્ધતાએ આપણું જીવન ઘણું સરળ બનાવ્યું છે. આજકાલ લોકોને ખરીદી માટે બજારોમાં જવાની જરૂર નથી કારણ કે ઓનલાઈન શોપિંગે વસ્તુઓની પસંદગી કરવી, ઓનલાઈન પેમેન્ટ કરવાનું ઘણું સરળ બનાવ્યું છે અને તેને ઘરે-ઘરે પહોંચાડવામાં આવશે. આનાથી સમય, ઉર્જા અને બળતણની બચત થાય છે. આ ઉપરાંત ઓનલાઈન બેંકિંગની ઉપલબ્ધતાએ યુટિલિટી બિલની ચુકવણી અને શાળાની ફીના સ્વરૂપમાં વ્યવહારો ખૂબ જ સરળ બનાવ્યા છે. વધુમાં, તમામ પુસ્તકોની ઉપલબ્ધતાએ જ્ઞાનને દરેક માટે સુલભ બનાવ્યું છે જે સાબિત થયું છે. સંશોધન અને શિક્ષણશાસ્ત્રમાં અત્યંત ઉપયોગી થવા માટે.
લોકો સોશિયલ મીડિયા વેબસાઇટ્સ પર વિવિધ પૃષ્ઠભૂમિના લોકો સાથે વાર્તાલાપ કરી શકે છે. આપણે વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં રહેતા લોકોની સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓ વિશે જાણી શકીએ છીએ અને આ પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
ઇન્ટરનેટ પ્રવૃત્તિઓના અસંખ્ય ફાયદાઓ હોવા છતાં, તેની કેટલીક પ્રતિકૂળ અસરો પણ છે. ખાનગી માહિતી, ડેટા, સ્થાન જેવી અંગત બાબતોનો ખતરો છે, દાખલા તરીકે, કોઈ વ્યક્તિ વ્યક્તિગત બેંક એકાઉન્ટ હેક કરી શકે છે અને તેનો ઉપયોગ પૈસા કમાવવા માટે કરી શકે છે. બ્રોડકાસ્ટિંગનો બીજાે ગેરલાભ એ યુવા પેઢી દ્વારા સમયનો બગાડ છે કારણ કે તેઓ તેમની કારકિર્દીને બદલે મનોરંજન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. ઈન્ટરનેટ ગેમિંગ એ સોશિયલ મીડિયાનું બીજું ખરાબ પરિણામ છે, જે લોકોને મેદાનમાં રમવા માટે આળસુ બનાવે છે. તેથી લોકોમાં સ્થૂળતા વધી રહી છે.
મને લાગે છે કે વિવિધ સામાજિક પ્લેટફોર્મ પર વિવિધ પ્રવૃત્તિઓમાં નવા લોકો સાથે જાેડાઈને અને તેમની સાથે અન્વેષણ કરીને તમારા જ્ઞાનને વધારવાની આ એક સારી તક છે. જાે કે, આ પ્લેટફોર્મનો વધુ પડતો ઉપયોગ લાંબા ગાળે લોકોના સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેથી, લોકોએ સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરતા પહેલા તેના ફાયદા અને ગેરફાયદા જાેવા જાેઈએ.
